Altijd scherpe foto's

Heb jij moeilijkheden om scherpe foto's te maken? Is de boom op de achtergrond scherp, maar de persoon vooraan op de foto niet? In dit artikel help ik je op weg om de juiste instellingen te kiezen om haarscherpe beelden te maken.

Eerst en vooral moet ik even zeggen dat er 2 voorname oorzaken zijn van onscherpe foto's. De eerste reden is bewegingsonscherpte. Deze onscherpte wordt veroorzaakt door een te trage sluitertijd voor de situatie. Door de sluiter te lang open te laten zal het beeld wazig worden door de beweging van het onderwerp en/of de fotograaf. Over deze onscherpte gaan we het niet hebben in deze blog. De tweede reden heeft te maken met focussen of scherpstellen. En dat ga ik hieronder bespreken.

Manueel scherpstellen (MF)

Dit is de eenvoudigste, maar tegelijk ook de moeilijkste manier van scherpstellen. Bij manueel scherpstellen ga je zelf scherpstellen door aan de focusring van je lens te draaien. Deze methode is alleen nuttig als je onderwerp absoluut niet beweegt en je camera op een stevig statief staat. Deze methode wordt gebruikt voor macrofotografie, productfotografie, nachtfotografie of bvb het fotograferen van een stilleven. Ook bij landschapsfotografie kan je manueel scherpstellen, maar persoonlijk gebruik ik daar meestal de autofocus. Wanneer je manueel scherpstelt, kan je best de live-view van je camera inschakelen. Zoom op je scherm 100% in, zo kan je het beeld het best beoordelen. De techniek is om aan de ring te draaien tot je onderwerp scherp lijkt. Ga iets te ver, keer een beetje terug en die dat een aantal keer tot wanneer je onderwerp perfect scherp in beeld staat.

Automatisch scherpstellen of autofocus (AF)

Zodra je onderwerp of jijzelf beweegt, is manueel scherpstellen zeer moeilijk of zelfs niet meer mogelijk. De camera's beschikken over een autofocus mechanisme dat het scherpstellen véél sneller en nauwkeuriger kan dan wij mensen. In plaats van zelf aan de scherpstelring te draaien, zal de camera metingen en berekeningen doen en een motortje aansturen om je onderwerp in focus te krijgen.

Hoe die autofocus van een camera technisch werkt, zou te ver leiden in deze blogpost. Weet dat het mechanisme in een DSLR en sommige mirrorless camera’s (fase detectie

mechanisme) enorm snel werkt. Het systeem dat in compact en bridge camera’s wordt

gebruikt, of wanneer de DSLR in live-view of filmmodus staat (contrastdetectie) is iets

trager dan het fase detectie systeem, maar is super nauwkeurig.

Eén keer of continu scherpstellen?

• AF-S (Nikon) of Oneshot (Canon) wil zeggen dat de camera bij het half indrukken van de ontspannerknop éénmaal gaat scherpstellen en eens de camera een scherp beeld heeft gevonden, zal hij dat punt vasthouden en niet meer loslaten. Ook al zou het onderwerp zich verplaatsen, de camera zal een lock houden op dat focuspunt. Dit is ideaal voor onderwerpen die niet bewegen. Vindt de camera geen focuspunt, dan zal je geen foto kunnen maken.

• AF-C (Nikon) of AI Servo (Canon) wil zeggen dat de camera gaat scherpstellen op het onderwerp, en continu de scherpstelling zal aanpassen zolang de ontspannerknop half ingedrukt blijft. De camera zal het onderwerp proberen volgen terwijl dat beweegt ten opzichte van de camera. Dit is dus de beste keuze in situaties waar het onderwerp beweegt. In deze stand zal je te allen tijde een foto kunnen maken, ook al heeft de camera geen focus gevonden.

Scherpstelpunten

Een camera heeft meerdere plaatsen in zijn beeldveld waar hij kan op scherpstellen. Instapcamera’s hebben een 10-tal scherpstelpunten, dus 10 punten verdeeld over het

beeldveld, waarop de camera kan scherpstellen. Dure camera’s hebben vele 10-tallen

scherpstelpunten, dus nog veel meer mogelijkheden om een punt te vinden om op

scherp te stellen.

• 1 punt: Je kiest één van de scherpstelpunten. Met behulp van de joystick op de camera kan je dat ene scherpstelpunt verplaatsen en zo kiezen waarop de camera gaat scherpstellen. Dit geeft jou als fotograaf volledige controle over welk punt gebruikt gaat worden om op scherp te stellen. De moeilijkheid is wel dat je onderwerp zich precies onder dat ene scherpstelpunt moet bevinden. Dus dat is vooral te gebruiken in situaties waarbij het onderwerp niet of nauwelijks beweegt ten opzichte van de camera.

• Groep van punten : Je kiest een groep van een aantal punten die samen een iets groter scherpstelveld vormen. Bij de meeste camera’s kan je kiezen hoeveel punten je groepeert. De camera krijgt dan de keuze uit die punten om op scherp te stellen. Door een groep van punten te gebruiken, heb je meer kans dat je onderwerp onder een van de punten valt. Je hebt dus meer kans om correct te focussen. Er bestaat wel een kans de de camera toch het verkeerde punt kiest en zo toch in een onscherpe foto resulteert.

• Automatisch : de camera kies zelf welk punt gebruikt gaat worden om op scherp te stellen. Je hebt als fotograaf geen enkele vat op wat de camera “denkt” dat in focus moet zijn.

De verschillende scherpstelpunten waarop de camera kan focussen.

Sommige camera’s hebben tegenwoordig wel wat intelligentie om bv. gezichten te

herkennen en daarop scherp te stellen. Maar toch blijf je als fotograaf beter zelf de

baas over waarop scherpgesteld zal worden.

Extra tip : Fotografeer je mensen of dieren, focus dan ALTIJD op het oog. Werk je met weinig scherptediepte, dan stel je best scherp op het oog dichtst bij de camera.

Wil je aan de slag met je camera? Je weet niet waar te beginnen?

Met het e-book "Digitale Fotografie Handboek" vertel ik je hoe jij betere foto's maakt.