Bij nacht- of astrofotografie is het heel belangrijk om een donkere locatie te vinden. Het licht van de sterren, galaxies of nevels dat ons vanuit de ruimte bereikt is héél zwak. Die objecten zijn extreem ver van ons verwijderd (tientallen, duizenden of miljoenen lichtjaren ver).
Om die zwakke objecten toch te kunnen fotograferen en een voldoende contrast te hebben, moet de achtergrond dus zo donker mogelijk zijn. Helaas wonen wij in één van de meest verstedelijkte en bebouwde gebieden ter wereld. Onze wegen staan vol met verlichtingspalen, winkels en bedrijven laten 's nachts hun verlichting branden of zetten gigantische een lichtreclame in hun voortuin. En omdat we geen rekening meer houden met seizoensgroenten, maar heel het jaar door alle groenten op tafel willen kunnen zetten, moeten de landbouwers die aan serreteelt doen, hun serres de hele nacht verlichten met groeilampen. Kortom, we verdrinken in België, en vooral in Vlaanderen, in de lichtvervuiling. Dit is niet alleen jammer voor wie nachtfoto's wil maken. Het heeft ook zware gevolgen voor de gezondheid van mens en dier. Onze bioritmes zijn van nature geprogrammeerd op de dag en nacht cyclus. Het hoort 's nachts dus eigenlijk pikdonker te zijn... Maar het gaat hier in de eerste plaats over fotografie, dus zal ik over de gevolgen van lichtvervuiling hier niet verder ingaan. Maar toch nog één vraag aan ieder van jullie : heb je een buitenlamp aan je voordeur of in je tuin hangen? Doof ze aub als het niet nodig is!
Voor extreme duisternis moet, je echt al heel ver reizen. In centraal Afrika, het noorden van Canada, Latijns Amerika of in Australië vind je nog plekken waar je 's nachts in de verste verte geen enkele lichtvervuiling hebt. Maar je moet dus echt tot "in the middle of nowhere" reizen om die ervaring nog te hebben. In Europa vind je helaas geen enkele plek meer die volledig donker is.
De Bortle schaal
Om nu te bepalen hoe donker de hemel is, wordt soms gebruik gemaakt van de Bortle schaal. Dat is een indicator die aangeeft hoeveel impact de lichtvervuiling heeft op de nachtelijke hemel. Hierbij komt waarde 1 overeen met een super donkere hemel en 9 is hoe de hemel er uitziet vanuit een stad bekeken.
Het valt meteen op dat het aantal zichtbare sterren bij de hogere getallen op Borle schaal, drastisch afneemt. Bij een Bortle schaal van 7 of meer zie je nauwelijks nog sterren aan de hemel. De kunstmatige verlichting overstemt alles aan de hemel.
Apps en websites
Hoewel we in Europa geen echt pikdonkere hemel meer hebben, is het ook niet overal extreem slecht. Er zijn gelukkig nog regio's die veel minder bevolkt zijn en waar 's nachts bvb ook niet elk klein straatje of steegje verlicht is. Over het algemeen scoort Wallonië een pak beter op vlak van lichtvervuiling dan Vlaanderen. In de ardennen kan je hier en daar nog plaatsen vinden met Bortle schaal 4. Al begint daar toch ook stilaan meer kunstmatig licht te verschijnen.
Via de PC zijn er een aantal websites waar je kaarten kan bekijken die ingekleurd zijn volgens deze schaal. www.lightpollutionmap.info en darksitefinder.com werken niet volledig volgens die Bortle schaal, maar ze gebruiken een gelijkaardige inkleuring.
Op de smartphone heb je ook enkele apps die de lichtpollutie in kaart brengen. Ik gebruik hiervoor de gratis app LPM, the Light Pollution Map - Dark Sky & Astronomy tools.
Android : Download in de Google Play Store
Wat is een goeie locatie?
Is het voldoende om een donkere spot te vinden? Wel, dat hangt er vanaf wat je precies wil doen. Wil je aan deepsky fotografie doen, dan maakt de omgeving niet zo veel uit. Zo zie je in onderstaande foto de Orion Nevel (Messier object M42), de vlamnevel en de paardenkop nevel, allemaal gaswolken in het sterrenbeeld Orion. Dit is maar een heel klein stukje van de hemel dat enorm is uitvergroot met een telelens. Voor dit soort fotografie is inderdaad een donkere spot en zicht op het sterrenbeeld Orion voldoende.
Wil je aan groothoek astrofotografie doen? Wil je een wijdse sterrenhemel, de melkweg of sterrensporen fotograferen? (lees hier trouwens hoe je zo'n sterrensporen kan fotograferen)
Dan kan je dat natuurlijk gewoon in een open veld doen....
Maar persoonlijk vind ik het wel interessanter als je een interessante voorgrond in je foto kan betrekken. Dat kan een mooie boom, een gebouw, een rots of bvb een rij schotelantennes zijn. Hoe je deze locaties vindt? Heel veel kijken op social media, fotografien volgen die met nacht- en astrofotografie bezig zijn. Op de website www.locationscout.net kan ook mooie en geschikte locaties vinden. Veel succes!
Wil je het hele proces van planning tot eindresultaat leren? Volg dan op 11 maart 2021 mijn webinar : Hoe fotografeer je de melkweg. Schrijf je in via deze link.
