Hoewel de melkweg heel het jaar door zichtbaar is 's nachts (bij een heldere hemel natuurlijk), spreken we over het melkwegseizoen van maart tot oktober. Wanneer we het over "de melkweg" hebben, bedoelen we meestal de kern, de core van de melkweg. En die is dus vanuit België enkel te zien van maart tot oktober. Hoe zuidelijker je gaat, hoe langer het "melkwegseizoen" wordt.
In maart ligt de melkweg behoorlijk plat boven de horizon en kan je de kern 's ochtends vroeg waarnemen voor het licht begint te worden. Naarmate de maanden vorderen zal de melkweg meer vertikaal komen te staan en wordt de kern steeds vroeger zichtbaar. In oktober kan je, zodra de nacht valt, nog een glimp van de kern zien, maar die verdwijnt al snel onder de horizon. Om de kern van de melkweg te fotograferen, komt er dus heel wat planning bij kijken. In dit artikel leg ik jullie uit hoe je aan de hand van de app Photopills je melkwegshot kan inplannen.
PhotoPills: een Zwitsers zakmes voor fotografen
Heb je PhotoPills nog niet op je smartphone of tablet? De app kost €10,99 maar is zijn geld meer dan waard. Het is echt een app boordevol gereedschappen die je als landschapsfotograaf kan gebruiken. In deze post ga ik er eentje van uitlichten : de planner om de kern van de melkweg te voorspellen.
Download de app uit de Google Play Store of uit de App Store
Stap 1: Zoek het juiste moment
We weten nu al dat we de kern vanuit België enkel kunnen zien van maart tot oktober. Het weer moet ook meezitten. Maar daar ga ik in dit artikel niet verder over uitwijden. Ook de lokatie is belangrijk. Om het zwakke licht van de melkweg te fotograferen, moet je een zo donker mogelijke hemel hebben. Je moet daarom een donker plekje opzoeken. En je moet rekening houden met de fase van de maan! Want de maan zorgt voor natuurlijke lichtvervuiling. Dus het eerste deel van de planning is zoeken naar "zo weinig mogelijk maanlicht".
Ideaal is nieuwe maan, want dan is de maan 's nachts niet zichtbaar. Maar van een week voor nieuwe maan (het laatste kwartier) tot een week na de nieuwe maan (eerste kwartier) zijn ideaal voor astrofotografie.
Hieronder zie je hoe je de maankalender kan openen en hoe je het juiste "donkere moment" kan vinden.
We moeten dus ergens tussen 6 en 20 maart op stap om een donkere hemel te hebben.
Stap 2: Waar en om hoe laat kan ik de kern van de melkweg zien?
Zoals ik in de inleiding schreef, verschuift de kern van de melkweg zich in de loop van het jaar. Om te zien hoe laat en waar die precies gaat staan, gaan we naar de planner module van PhotoPills. Navigeer met de Back knop terug naar het hoofdscherm van PhotoPills en kies de planner module.
Je hebt een donkere lokatie gevonden? Zoek die plaats op op de kaart en plaats er een rode pin. Staat er nog geen pin? Dan kan je die plaatsen door lang op het scherm te tikken. Om de pin te verplaatsen doe je het zelfde: tik en hou de pin vast om ze te verplaatsen.
Je kan de locatie op je scherm brengen door met 2 vingers in- en uit te zoomen op de kaart of door met 1 vinger de kaart te verschuiven. Wil je een adres zoeken, dat kan. Maar dat zit een beetje weggestopt in PhotoPills...
Vermoedelijk heb je heel wat lijnen en kleurtjes op je scherm staan. Voor deze tutorial heb ik alle gereedschappen hier rechts op het scherm uitgeschakeld. (bij een smartphone of in portrait stand, staan die functies bovenaan en kan je links en rechts swipen om van het ene gereedschap naar het andere te gaan.
De blauwe balk onderaan geeft de tijd aan. Donkerblauw wil zeggen dat het donker is. Lichtblauw is daglicht. Het hemelsblauwe strookje geeft het blauwe uurtje aan, de rode strook het gouden uurtje. Schuif met je vinger de balk naar links en naar recht om de tijd te veranderen en je zal zien hoe de melkweg zich verplaats in de loop van de nacht.
Op de kaart zie je concentrische cirkels. Dat zijn hoogtelijnen, uitgedrukt in graden ten opzichte van de horizon. Op de pin zelf, het midden van de cirkels, is 90° boven je hoofd. Dat is wat we het zenith noemen. Het kleinste cirkeltje is 80° boven de horizon, het 2e cirkeltje 70° enz...
De bolletjes vertegenwoordigen de melkweg. Het dikste bolletje, het 2e van onderaan te tellen, waar de dikke lijn doorheen gaat, is de core van de melkweg.
Dus als we naar het scherm kijken, kunnen we volgende informatie aflezen:
Op 14 maart 2021 om 05:09 staat de kern van de melkweg bijna in het zuiden (156.5° azimuth) op een hoogte van 7.5° boven de horizon. Eigenlijk zijn we in dit voorbeeld net te laat want het ideale moment was 05:06 (dat zie je in de informatie naast het handje). De melkweg rijst wel steeds hoger aan de hemel, maar de nacht maakt ook stilaan plaats voor de opkomende zon. Het ideale moment is dus als de kern net zijn hoogste punt bereikt terwijl het nog astronomisch donker is.
Wil je meer weten over astrofotografie? Zodra de covid situatie het toelaat, geef ik een cursus nacht- en astrofotografie. Daar leer je niet alleen hoe je een nachtshot moet plannen, maar leer je ook het fotograferen en nabewerken van astrofoto's.
Wil je op de hoogte blijven? Schrijf je dan hier in op mijn nieuwsbrief.
In deze video zie je nog eens alle stappen om je melkwegfoto te plannen.
De Melkweg. Eén van mijn favoriete onderwerpen voor nachtfotografie.
Wil je het hele proces van planning tot eindresultaat leren? Volg dan op 11 maart 2021 mijn webinar : Hoe fotografeer je de melkweg. Schrijf je in via deze link.
