Al jaren heerst er een megapixel oorlog tussen de verschillende camerafabrikanten. Persoonlijk vind ik alles boven de 20 megapixel een "luxeprobleem". Tenzij je moet fotograferen om haarscherpe afdrukken te maken op groot formaat. De meeste foto's komen toch op social media terecht waar ze op een klein telefoonschermpje geconsumeerd worden.
Waar camera's vandaag nog enorm zouden kunnen verbeteren, is hun dynamisch bereik. Het dynamisch bereik is hoe goed je camera kan omgaan met heel donkere en heel lichte partijen in één beeld. Wij mensen hebben een geweldig dynamisch bereik met onze ogen. Op een héél heldere zonnige dag, zien wij nog perfect detail in de schaduw in een donker hoekje. Een camera heeft het daar vaak lastig mee. De betere camera's vandaag hebben een dynamisch bereik van ongeveer 14 stops. Het menselijk ook heeft een bereik van meer dan 20 stops.
Stops
Een stop is een verdubbeling of halvering van de hoeveelheid licht. +1 stop betekent dubbel zoveel licht. +2 stops is een verdubbeling van een verdubbeling, dus 4x zoveel licht. Voor een camera met de dynamisch bereik van 14 stops zal een witte pixel ongeveer 16.000x helderder zijn dan een zwarte pixel. Dat lijkt al behoorlijk veel. Ons menselijk oog kan met zijn 20 stops maar liefst 1.000.000 helderheden onderscheiden. Ik probeer het even te illustreren aan de hand van onderstaande tekening.
Ik heb de balk tussen het donkerste zwart en het helderste wit gezien door het menselijk oog verdeeld in 20 blokjes. De camera "ziet" maar 14 blokjes. Zolang hetgeen we willen fotograferen niet te veel contrast tussen licht en donker bevast, is dat geen probleem. Wanneer er echter héél lichte en tegelijkertijd heel donkere delen in het beeld zitten, gaan we een keuze moeten maken.
In het bovenste balkje kies je je belichting zo dat de hooglichten niet uitgebrand zijn en nog voldoende detail bevatten. Maar de prijs die je betaalt is dat je geen details meer ziet in de donkere delen van de foto. Die worden colledig zwart.
In het onderste balkje is er belicht om alle details in de schaduw te krijgen, maar zijn de hooglichten volledig uitgebrand.
Hoewel die zonsondergang er zo mooi uitzag voor je ogen, mis je een deel van de beleving in je foto. Een uitgebrande lucht of pikzwarte schaduwen onder die rots...
Exposure Bracketing
Gelukkig bestaat er een techniek om met die grote dynamiek om te gaan, ondanks de beperkingen van de camera. Die techniek heet exposure bracketing. Het is een techniek die vooral gebruikt wordt bij landschapsfotografen. In plaats van 1 foto te maken van een scene, maak je meerdere foto's. Telkens me een andere belichting. Zo kan je bvb één foto 1 stop onderbelichten, één foto correct belichten en één foto met 1 stop overbelichten. Je zou dat helemaal zelf manueel kunnen doen, maar gelukkig hebben de meeste camera's een optie om diet voor jou te doen.
Bij Nikon heet deze optie BKT, op een Canon toestel heet dat AEB (auto exposure bracketing) en bij Sony heet het dan weer BRK. Wanneer je deze functie inschakelt, kan je kiezen hoeveel foto's de camera maakt in één setje en hoeveel stops de foto's uit elkaar moeten liggen. Het enige dat je dan nog moet doen is een aantal keer op de ontspannerknop drukken en de camera past zelf de instellingen voor je aan bij elke foto.
Er zijn een aantal dingen waar je moet op letten bij het maken van een bracketing reeks:
Je kan deze techniek alleen gebruiken als je scene niet verandert.
Gebruik een goed statief, zodat het beeld op elke foto in de reeks exact hetzelfde is.
Bracketing kan/mag alleen in de manuele- of diafragma voorkeuze stand. Het is van belang dat de diafragma opening op elke foto in de reeks identiek is.
Stel scherp voor je de bracketing schiet, en schakel dan de autofocus uit, zodat je scherpstelpunt niet per ongeluk verschuift tussen de foto's in.
Het aantal foto's hangt af van de dynamiek van het beeld.
HDR
Je hebt nu een reeks opnames van dezelfde scene gemaakt. Die moeten op één of andere manier bij elkaar worden gevoegd. De techniek van het samenvoegen noemen we HDR. Door middel van sofware gaan uit de overbelichte foto informatie halen voor de schaduwpartijen, terwijl we door gebruik te maken van de onderbelichte foto, die uitgebrande lucht gaan compenseren.
Er zijn heel wat programma's die dat kunnen. Zo hebben Adobe Lightroom en Photoshop die mogelijkheid ingebakken. Die optie is ok,maar niet super uitgebreid. Wil je echt het maximale uit je foto's halen, dan kan je een gespecialiseerde HDR software kopen. Ik zet er enkele op een rijtje:
Aurora HDR (99€)
Photomatix Pro (vanaf 79€)
EasyHDR (vanaf 29€)
HDR Efex Pro (Maakt deel uit van de Nik collection : 149€)
Affinity Photo (Momenteel aan 27,99€)
Mijn persoonlijke voorkeur gaat uit naar Aurora HDR. Daar heb ik de meeste ervaring mee. Vanuit Lightroom stuur ik mijn RAW beelden via de plugin rechtstreeks naar Aurora HDR. Door de RAW beelden te gebruiken, benut je de maximale beeldinformatie.
In Aurora HDR opent er een popup venster. In principe hoef je de "Auto Alignment" box niet aan te vinken wanneer je je foto op een stevig statief hebt gemaakt. Ikzelf durf wel eens bracketing uit de losse hand doen, dus dan moet je dat vakje zeker aanvinken om de beelden mooi op elkaar uit te lijnen.
In het tandwiel menu heb je nog een aantal opties. De Ghost Reduction zorgt ervoor dat verschillen in de verschillende beelden worden weggewerkt. Als er mensen of dieren door het beeld lopen bvb, of de wolken bewegen, dan kan je kiezen welke foto je referentie foto is, en de software tracht de "spook" beelden weg te filteren.
Het tweede vakje is Color Denoise. HDR zal de ruis in de foto versterken. Dat wil je natuurlijk niet, dus vink dat vakje zeker aan.
En het derde vakje is er op chromatische aberatie (kleurverschuiving aan de randen van contrastrijke beelden) te verminderen. Mijn advies : alles aanvinken.
Het leuke en makkelijke aan Aurora HDR is dat er 10-tallen preset meekomen (bij de meeste HDR softwares trouwens). Meestal zit er wel een look&feel bij die je leuk vindt. Zoek naar een preset die ongeveer aan jouw wensen voldoet. In de balk rechts van het beeld vind je een heel assortiment aan schuifbalkjes om je foto verder aan te passen naar je wensen.
Weet je niet precies wat een schuifbalkje doet met je foto? Sleep die dan eens helemaal naar links en dan helemaal naar rechts. Je ziet dan extreem wat het effect van die bepaalde slider is. Schuif hem dan zo dat je het gewenste effect krijgt.
Hoe je je beeld verwerkt, laat ik helemaal aan je creatieve verbeelding over. Ik geef wel nog een tip : probeer niet te overdrijven. HDR beelden kunnen heel snel onnatuurlijk hard worden. Rond hoge contrasten, zoals de donkere silhouetten van de bomen tegen de lichte achtergrond, vormen zich al snel zogenaamde "halo's". Een gloed die heel onnatuurlijk overkomt.
Ben je klaar met je instellingen, vergeet dan zeker niet om rechts boven op de knop Apply te drukken om de HDR foto terug naar Lightroom te sturen.
Het eindresultaat
